سد پرس ،کاهش نزولات جوی و خشکسالی، کاهش سطح آب منابع زیرزمینی و کاهش منابع سطحی در سال‌های اخیر که موجب شده است نه تنها ایران بلکه بیشتر کشورهای دنیا با کمبود آب مواجه شوند، و از آنجایی که درپی افزایش جمعیت در جهان نیاز به آب افزایش می‌یابد، و با توجه به محدود بودن منابع آبی نیاز است تا از منابع آبی موجود حداکثر استفاده صورت گیرد. در همین راستا وزارت نیرو استفاده از پساب و یا «توسعه بهره‌مندی از منابع آب نامتعارف» را در دستور کار جدی خود قرار داده و استفاده از آب دریا و پساب به عنوان یکی از سیاست‌های وزارت نیرو جهت حل مشکل کمبود منابع آبی، پایداری آب شرب، محیط زیست و کنترل فرونشست در حوضه‌های کم آب کشور در دستور کار دولت چهاردهم بوده است.
بازتخصیص منابع آب سطحی و زیرزمینی مصرفی صنایع و فضای سبز و جایگزینی آن با منابع آب غیرمتعارف و نیز تغییر الگوی کشت فضای سبز شهری و نیز توسعه تامین آب از منابع آب غیرمتعارف از طریق بازچرخانی آب، استفاده از پساب‌های شهری و صنعتی، نمک زدایی آب دریا و استفاده مجدد از زهاب‌های کشاورزی از جمله راهبردهای وزارت نیرو در دولت چهاردهم در این زمینه است.
با توجه به اینکه زیرساخت لازم برای جایگزینی این منابع با پساب وجود دارد، حجم ۱.۳ میلیارد مترمکعبی این آب نشان از سهم ناچیز استفاده از منابع آب نامتعارف در کشور دارد، برهمین دلیل براساس برنامه‌ریزی انجام شده در راهبرد ترکیبی بخش آب کشور، میزان استفاده از منابع آب دریا در افق سال ۱۴۲۵ به ۳.۸ میلیارد متر مکعب در سال خواهد رسید.
صنایع ملزم به استفاده از پساب می‌شوند
به گفته عباسعلی مصرزاده، مدیرعامل شرکت فاضلاب تهران، تمامی صنایعی که در محدوده تحت پوشش تصفیه‌خانه‌های فاضلاب قرار دارند، مکلف به استفاده از پساب برای مصارف صنعتی و فضای سبز خود هستند. همچنین قراردادهای جدیدی با صنایع بزرگ برای افزایش سهم آن‌ها از پساب منعقد شده است.
مصرزاده با اشاره به بحران آب در تهران گفت: یکی از مهم‌ترین راهکارها برای حفظ منابع آبی، استفاده از پساب تصفیه‌شده در مصارف غیرشرب، به‌ویژه آبیاری فضای سبز است.
براساس این گزارش درحال حاضر، ۱۱ تصفیه‌خانه فاضلاب در تهران فعال هستند که در سال گذشته حدود ۳۹۰ میلیون مترمکعب پساب تولید کرده‌اند و پالایشگاه تهران به‌تنهایی ۱۹ میلیون مترمکعب (۴.۸ درصد کل تولید) را برداشت کرده است. تهران در افق طرح برای مدیریت بهینه پساب، به ۲۲ تصفیه‌خانه فاضلاب نیاز دارد. از این تعداد ۱۱ تصفیه خانه در حال حاضر در حال بهره برداری است، ۳ تصفیه خانه توسعه یافته و ۸ تصفیه خانه جدید نیز باید ساخته شود
شهرداری و استفاده از پساب برای فضای سبز
بر اساس تفاهم‌نامه وزارت نیرو و شهرداری تهران، ظرفیت ۱۴۵ میلیون مترمکعب پساب برای آبیاری فضای سبز شهر در نظر گرفته شده است. در حال حاضر با امضای تفاهم‌نامه‌هایی مقرر شده که شهرداری به میزان ۳۴.۲ میلیون مترمکعب این ظرفیت بهره‌برداری‌کند که ۲۰.۵ میلیون مترمکعب آن از تصفیه‌خانه‌های جنوب و فیروزبهرام و ۱۳.۷ میلیون مترمکعب از تصفیه‌خانه‌های محلی تأمین می‌شود.
براین اساس تهران سالانه به ۱۱۰ میلیون مترمکعب آب از محل تصفیه‌خانه‌های محلی فاضلاب، در راستای اجرای برنامه هفتم توسعه و با هدف کاهش برداشت از منابع آب زیرزمینی، نیاز دارد و شورای شهر تهران در حال تدوین مصوبه‌ای برای جایگزینی پساب در آبیاری فضای سبز پایتخت است. در این راستا، اولویت تأمین اعتبار، اختصاص بودجه و تعریف مأموریت مشترک برای شهرداری تهران است.
بر اساس برنامه هفتم توسعه، استفاده از آب شرب برای آبیاری فضای سبز در صورت وجود منابع جایگزین ممنوع بوده و شهرداری‌ها مکلف به ایجاد شبکه‌های مستقل آبیاری با بهره‌گیری از پساب و آب‌های نامتعارف در چارچوب استانداردهای زیست‌محیطی و بهداشتی هستند.
مصرف سالانه آب فضای سبز پایتخت ۲۳۰ میلیون مترمکعب است
مهدی عزیزی دبیر کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران، میزان مصرف سالانه آب فضای سبز پایتخت را ۲۳۰ میلیون مترمکعب اعلام کرد و افزود: اگر شهرداری بتواند ۱۰۰ میلیون مترمکعب پساب جایگزین کند، حدود ۵۰ درصد از نیاز آبی فضای سبز تأمین خواهد شد. در حال حاضر ۱۱ میلیون مترمکعب از این ظرفیت وارد مرحله اجرایی شده و با نصب پمپ‌ها توسط شهرداری به‌زودی وارد مدار بهره‌برداری خواهد شد.
عزیزی با تأکید بر لزوم احداث تصفیه‌خانه‌های محلی و ارتقای تصفیه‌خانه‌های موجود گفت: انتقال آب از تصفیه‌خانه فاضلاب جنوب به شمال تهران به دلیل اختلاف ارتفاع منطقی نیست، بنابراین ایجاد تصفیه‌خانه‌های محلی بهترین راهکار برای رفع نیاز شهرداری است.
براساس این گزارش؛ روش‌های بازچرخانی و استفاده مجدد از پساب تصفیه شده شامل استفاده برای استحمام و یا شرب، استفاده در صنایع، پرورش ماهی، آبیاری کشاورزی و فضای سبز و پر کردن سفره‌های آب زیرزمینی با بازچرخانی آب است.
همچنین سازمان بهداشت جهانی نیز استفاده مجدد از پساب را به دلایل افزایش کمبود آب و تنش حاصل از آن، افزایش جمعیت و مسائل متبط با امنیت غذا، افزایش آلودگی زیست محیطی ناشی از دفع نامناسب فاضلاب را مجاز دانسته است.
