به گزارش پایگاه خبری سد ها و نیروگاه های ایران (سد پرس)، اتابک جعفری مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور با اشاره به ۲ دهه رویارویی کشور با خشکسالی‌های پی‌درپی، اظهار کرد: در کنار مصرف بی‌رویه آب و افزایش جمعیت، سرانه منابع آب تجدیدپذیر کشور کاهش یافته و در شرایط تنش آبی قرار گرفته است. درک این شرایط سبب شد در ابتدای دولت سیزدهم و در هنگام رای اعتماد به دولت منتخب توسط مجلس شورای اسلامی، وزیر محترم نیرو، وعده هایی را در قالب یک برنامه چهار ساله ارائه دهد.
جعفری در تشریح طرح‌های آبرسانی عنوان کرد: ویژگی‌های اقلیمی، تداوم وضعیت کم‌بارشی و افزایش تقاضا برای آب شربِ بهداشتی سبب شد که طرح‌های آبرسانی به مردم در رأس برنامه‌های بخش آب وزارت نیرو قرار گیرد.
وی ادامه داد: این طرح‌ها از طریق فراهم‌سازی آب بهداشتی، شاخص سلامت و امید به زندگی را در شهروندان افزایش می‌دهد. همچنین با تأمین آب مورد نیاز برای شهرها سبب ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی می‌شود. در واقع طرح‌های آبرسانی در دسته طرح‌های رفاهی، سبز و محیط زیستی جای می‌گیرند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: میثاق وزارت نیرو با مردم و نمایندگان مجلس این بود که طی ۴ سال، ۹ درصد بر ظرفیت آب شرب بهداشتی کشور بیفزاید، یعنی حجمی معادل ۷۰۰ میلیون مترمکعب. اما تلاش خستگی‌ناپذیر خدمتگزاران مردم در بخش آب و آبفای وزارت نیرو، این مقدار را به بیش از یک میلیارد و ۵۸ میلیون مترمکعب رسانید. یعنی عملکرد دو سال نخست، ۵۰ درصد از وعده ۴ ساله فراتر رفته است. به بیان دیگر، راه چهارساله در کمتر از دو سال طی شده است.
مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور تاکید کرد: فرزندان ملت برآنند تا در پایان فرصت خدمتگزاری دولت سیزدهم، ضریب تحقق میثاق خود را در برنامه آبرسانی به ۳۰۰ درصد یعنی به حجم دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون مترمکعب برسانند.
طرح‌های رو به جلوی فاضلاب شهری
جعفری با بیان اینکه امر جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب شهری علاوه بر الزامات و ضرورت‌های زیست‌محیطی و بهداشتی، به عنوان تأمین‌کننده بخشی از منابع آب نامتعارف به شمار می‌آیند، گفت: بازچرخانی پساب کمک شایانی به پایداری تأمین آب در مصارف گوناگون می‌کند.
مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور همچنین اظهار داشت: برنامه دولت سیزدهم در این بخش شامل اجرای ۴۶ طرح با حجم یک‌میلیون و ۲۰۰ هزار مترمکعب در کشور بوده است. در حال حاضر از این مقدار ۶۴۷ هزار مترمکعب به بهره‌برداری رسیده است که حکایت از تحقق ۵۴ درصدی برنامه دارد. در پایان دولت و با بهره‌برداری از ۴۷ طرح دیگر، ضریب تحقق تعهدات وزارت نیرو به ۱۰۷ درصد خواهد رسید.
اجرای عدالت آبی در سراسر کشور
وی در بخش دیگری از اظهارات خود به اقدامات صورت گرفته در جهاد آبرسانی اشاره کرد و گفت: در جهان، در امر آبرسانی به کانون‌های جمعیتی، معمولاً مناطق روستایی مورد کم‌توجهی قرار می‌گیرند. در ایران، توجه به مقوله «عدالت آبی» سبب شده است که سطح دسترسی روستائیان به آب آشامیدنی سالم در مقایسه با بسیاری از کشورهای دنیا در وضعیت بهتری باشد، ولی هنوز از ضریب دسترسی شهری کمتر است.
جعفری افزود: همین تفاوت وزارت نیرو را بر آن داشت تا با اجرای طرح جهاد آبرسانی، شاخص‌های دسترسی به آب روستایی را جابجا کند و از ۸۲ درصد در ابتدای دولت به ۹۰ درصد در انتهای دولت برساند. هم‌اکنون کوشش‌های انجام شده موجب شده است که ضریب دسترسی روستائیان به آب آشامیدنی سالم و بهداشتی به ۸۶٫۶ درصد برسد. این در صورتی است که به عنوان مثال قرارداد بیع متقابل تا قبل از ١۴٠٠ چیزی حدود ٣۵ میلیون بوده و این در حالی است که طی ٢ سال گذشته به ٣٧٠ میلیون رسیده و یعنی یک کار عظیم صورت گرفته است.
مدیریت تنش آبی شهرها
وی همچنین خاطرنشان کرد: در دو سال گذشته، با هدف جلوگیری از بروز تنش آبی در زمان پیک مصرف و از طریق بررسی موازنه تولید و مصرف آب در فهرست بلند شهرهای کشور، تعداد ۸۵ طرح اضطراری به اعتبار مورد نیاز ۱۹هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان برای ۳۰ استان کشور تعریف شده است که از سال ۱۴۰۱ به صورت هفتگی با حضور وزیر نیرو مورد پایش قرار می‌گیرد.
مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور افزود: از طرح‌های اضطراری شاخص می‌توان به مناطق تحت پوشش سدهای پنج‌گانه تهران، نهند(آذربایجان شرقی)، تهم(زنجان)، دوستی(مشهد)، رودبال(داراب – فارس)، نهرین(طبس خراسان جنوبی)، چاه نیمه‌ها (سیستان و بلوچستان)، سد یامچی(اردبیل) اشاره کرد که خوشبختانه با اجرای طرح‌های اضطراری به موقع، در حال حاضر تمام این شهرها تحت پوشش منابع پایدار آب قرار دارند.
وی استان سیستان و بلوچستان را یکی از نقاط مهم کشور در حوزه تنش آبی معرفی کرد و گفت: در استان سیستان و بلوچستان وزارت نیرو به موازات پیگیری حقابه هیرمند، مجموعه‌ای از اقدامات چند لایه را در سه بسته کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت تعریف کرده است. در بسته کوتاه‌مدت حفر و تجهیز ۱۱۵ حلقه چاه در منطقه هامون هیرمند، شیله، حرمک و منطقه سیستان برنامه‌ریزی‌شده بود. اجرای سرجمع بیش از ۲۰۰ کیلومتر جاده دسترسی، خطوط لوله جمع‌آوری و انتقال آب و نیز خطوط برق‌رسانی به چاه‌ها، ایستگاه‌های پمپاژ و سامانه نمک‌زدایی از مهم‌ترین اقدامات انجام شده در بسته کوتاه‌مدت است. در همین بخش اجرای سامانه نمک‌زدایی به ظرفیت ۱۰۰ هزار مترمکعب در روز در دستور کار قرار دارد.
مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور افزود: طرح انتقال آب از آبخوان شرقی و نیز خط انتقال آب از دریای عمان به زاهدان و منطقه سیستان دربسته‌های میان‌مدت و بلندمدت جای می‌گیرند.
جعفری عنوان کرد: علاوه بر پروژه‌های اضطراری در استان‌های پیش گفته، باهدف رفع نا ترازی بین مصارف و منابع و افزایش تاب‌آوری و پایداری آب شرب بهداشتی مشترکان در بقیه شهرهای کشور، نسبت به ساخت و ارتقا ۵۲ ایستگاه پمپاژ، ۱۷ طرح ارتقای کیفی، ساخت و بازسازی یک میلیون و ۲۹۷ هزار مترمکعب مخزن و اجرای ۱۷۹۸ کیلومتر خطوط انتقال اقدام شده است.
اطلاع‌رسانی، آموزش و فرهنگ‌سازی
جعفری با بیان اینکه فعالیت‌های مدیریت منابع و مصارف آبی بدون توجه به افکار عمومی و فرهنگ مردم کاری ناتمام و ناقص خواهد بود، عنوان کرد: در این میان بخش آب و آبفای وزارت نیرو اهتمامی مستمر به امر اطلاع‌رسانی، فرهنگ‌سازی و آگاهی بخشی در زمینه مسائل آب کشور دارند. به نحوی که طی دو سال اخیر علاوه بر فعالیت‌های جاری و مستمر اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌های عمومی، شرکت‌های آب منطقه‌ای در قالب طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی، تعداد ۵۳۷ نشست هم‌اندشی و آگاهی بخشی با نمایندگان بهره‌برداران از منابع آب و تشکل‌های مرتبط داشته‌اند. همچنین طی این مدت بیش از یک هزار و ۳۰۰ نشست در زمینه فرهنگ‌سازی مسائل آب با مقامات اجرایی و ائمه جمعه، سازمان‌های مردم نهاد، و نمایندگان مجلس داشته‌اند.
مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور گفت: در این مدت تعداد ۳۶۵ برنامه از صداوسیمای مراکز استان‌ها درخصوص مدیریت منابع و مصارف آب پخش شده است. همچنین در طرحِ ماندگارِ دانش‌آموزی نجات آب (داناب) بیش از دو میلیون و ۶۳۰ هزار دانش‌آموز زیر نظر مربیان و معلمان آموزش دیده در زمینه مسائل آب، آموزش دیده‌اند.
مدیریت بحران از شمال تا جنوب کشور
جعفری عنوان کرد: طی دو سال اخیر و در پی بروز خشکسالی و پدیده تغییر اقلیم در کشور، حوادث و رویدادهایی شکل گرفت که هر کدام وضعیت منطقه‌ای خاص از کشور را تحت تأثیر خود قرار داد.
وی همچنین خاطرنشان کرد: در همدان به دنبال بروز خشکسالی بی‌سابقه و اتمام ذخیره سد اکباتان، تأمین آب شرب مردم با اخلال مواجه شد. برای حل اساسی این مشکل پروژه انتقال آب از سد تالار به شهر همدان ظرف مدت کوتاهی اجرایی و وارد مرحله بهره‌برداری شد.
مدیرعامل شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور گفت: در شهرکرد بروز بارش‌های سیل‌آسا، منابع تأمین آب شهر را دچار مشکل کیفیت کرد که با همت و بسیج امکانات این مشکل در کمتر از دو هفته حل شد.
جعفری در بخش پایانی اظهارات خود گفت: سیلاب جاده چالوس در تابستان ۱۴۰۲ یکی از اصلی‌ترین منابع آب شرب کلان‌شهر تهران یعنی سد امیرکبیر را از مدار بهره‌برداری خارج کرد. کار شبانه‌روزی آواربرداری در یک هفته انجام و یکی از تهدیدات جدی به وقوع پیوسته طی سالیان اخیر برای شهروندان پایتخت مدیریت و رفع شد.
