به گزارش پایگاه خبری سدها و نیروگاه های ایران (سدپرس)، «موسی اصلی بیگی» مدیر روابط عمومی نیروگاه شهید رجایی قزوین: آلودگی هوا موضوعی است که طی سال های اخیر نگاه رسانه ها و منتقدان را متمرکز به صنایع بزرگ، به ویژه صنعت تولید برق حرارتی به دلیل استفاده از سوخت مازوت در این صنایع کرده است.
در این میان نیروگاه ها به دلیل ساختار ظاهری و سازه های بزرگ و مرتفع آن، همواره منظر نگاه مسافران عبوری و ساکنان حاشیه این مجموعه های صنعتی بوده است که با مشاهده محصولات احتراق خروجی از دودکش نیروگاه ها، صنعت تولید برق حرارتی به عنوان عامل اصلی آلایندگی محیط زیست در اذهان عمومی نقش بسته است. حال آن که دلایل مهم و اساسی دیگری در بروز آلودگی هوا و محیط زیست، دخالت مستقیم دارند.
در واقع سیاست گذاری وزارت نیرو و متولیان صنعت برق در احداث نیروگاه های جدید، از ۴ دهه گذشته تاکنون، مبتنی بر ساخت نیروگاه هایی با ظرفیت استفاده از سوخت گاز طبیعی به عنوان سوخت اول بوده است که در طراحی نیروگاه ها مورد توجه جدی قرار دارد.
از این روی بکارگیری سوخت مازوت برای تولید برق، محدود به تعداد اندکی از نیروگاه های حرارتی است که آن هم به دلیل اولویت تخصیص سوخت گاز به مصارف خانگی در فصل پاییز و زمستان، تنها در ماه های سرد سال از سوخت مازوت در این تعداد از نیروگاه های محدود استفاده می شود.
جالب است بدانیم استفاده از مازوت برای تولید برق، هزینه بر بوده و علاوه بر هزینه های ریالی برای تامین این نوع سوخت، به دلیل ترکیبات شیمیایی مازوت، خوردگی و استهلاک تجهیزات نیروگاهی را هم به دنبال دارد. بنابراین بکارگیری سوخت گاز، همواره مورد تاکید صنعت تولید برق حرارتی بوده است.
در این میان ، نیروگاه شهید رجایی با ظرفیت تولید نامی ۲۰۰۰ مگاوات، ترکیبی از واحدهای بخاری و سیکل ترکیبی است که فقط ۵۰ درصد از ظرفیت این مجموعه (نیروگاه بخار) قابلیت استفاده از سوخت مازوت را به عنوان سوخت دوم دارد و نیروگاه سیکل ترکیبی با توان نامی ۱۰۰۰ مگاوات (۵۰ درصد دیگر)، به هیچ وجه قابلیت استفاده از سوخت مازوت را ندارد.
در روزهای اخیر و با توجه به پدیده غالب مه – دود در استان قزوین و دیگر مناطق کشور، این پرسش مطرح می شود که منشاء این آلودگی در کجاست؟ آیا صرفا مصرف سوخت مازوت در نیروگاه شهید رجایی دلیل اصلی آلودگی هوا و محیط زیست در استان است و یا دلایل دیگر در بروز این رخداد، دخالت دارند؟
برای پاسخ به این پرسش لازم است ذهن مخاطبان را به مقایسه میزان تولید برق نیروگاه بخار شهید رجایی(با ظرفیت تولید ۱۰۰۰ مگاوات) در دی ماه امسال که تنها ۵۰ درصد ظرفیت تولید انرژی الکتریکی را در کل نیروگاه شهید رجایی با قابلیت استفاده از سوخت دوم مازوت دارد با میزان تولید همین بخش در مدت مشابه سال ۱۴۰۰ معطوف کنیم.
مقایسه ای آماری که نشان می دهد در دی ماه امسال، ۴ واحد ۲۵۰ مگاواتی این نیروگاه، بیش از ۵۰ درصد نسبت به دی ماه سال گذشته، کاهش تولید و مصرف مازوت داشته است. این کاهش تولید و در پی آن، کاهش مصرف مازوت که به دلیل انجام تعمیرات زمستانی بوده است، بیانگر تاثیر ناچیز نیروگاه شهید رجایی در تولید آلودگی هوا و محیط زیست است. چرا که با در نظر گرفتن افزایش آلودگی هوا در سال جاری نسبت به سال گذشته (مطابق گفته مسئولان ذی ربط) و توجه به کاهش میزان تولید برق در نیروگاه شهید رجایی، می باید به دنبال منابع دیگری به عنوان آلوده کننده محیط زیست در منطقه بود. البته این سخن به معنای پاک بودن محصولات احتراق دودکش این نیروگاه نیست بلکه حکایت از تاثیر محدود آن دارد.
تاثیر کم نیروگاه های حرارتی و مازوت سوز را در ایجاد آلودگی شهرها می توان با شرایط آلودگی هوای کلان شهر تهران سنجید. کلان شهری که نیروگاه های تولید برق آن، به هیچ وجه از سوخت مازوت استفاده نمی کنند.
بنابراین محدودیت اثر استفاده از سوخت مازوت در آلودگی هوا، آن جا جلوه می یابد که به آمار مقایسه‌ای شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اشاره داشته باشیم. اشاره ای که نشان می‌دهد پایتخت در سال ۱۴۰۱ روزهای آلوده‌تری را نسبت به سال قبل تجربه کرده است؛ به طوری که در سال جاری ۲ روز هوای پاک، ۱۴۴ روز هوای قابل قبول و ۱۰۹ روز هوای ناسالم برای گروه های حساس در روزشمار آلودگی هوای تهران به ثبت رسیده و این در حالی است که تعداد روزهای پاک در سال قبل ۲ روز، روزهای قابل قبول ۱۹۵ روز و روزهای ناسالم برای گروه های حساس ۱۰۹ روز بوده است. از این روی، می توان دریافت علی رغم عدم مصرف سوخت مازوت در نیروگاه های پایتخت، این مهم، مانع از کاهش آلودگی هوا نشده است.
ذکر این نکته می تواند مفید باشد که کمک به حفظ محیط زیست، یک وظیفه اجتماعی برای تمام افراد جامعه است و مصرف بهینه در انواع انرژی(گاز طبیعی، برق) و حتی آب و مواد غذایی، یکی از روش های موثر در دست یابی به این هدف است.
به عنوان مثال اگر دورریز غذا نداشته باشیم، انرژی فسیلی کمتری برای پخت و پز مصرف می شود و یا در ماه های سرد سال هنگامی که دمای اتاق، از ۳۰ درجه سانتی گراد به ۱۸ تا ۲۲ درجه سانتی گراد کاهش یابد، گاز طبیعی کمتری در منازل مصرف می شود که حاصل این مصرف بهینه، تامین پایدار سوخت گاز برای مصارف خانگی در مناطق شمالی و سردسیر کشور در شرایط سرمای زمستان امسال و تخصیص گاز به نیروگاه ها و و کاهش مصرف سوخت مازوت است.
پس همراه با هم، در حفظ محیط زیست به عنوان یک وظیفه اجتماعی، سهیم باشیم. هریک، وظیفه ای داریم؛ وظیفه نیروگاه شهید رجایی هم تولید برق پایدار و مطمئن در فصول مختلف سال برای خدمت رسانی به شهروندان گرامی، همراه با توجه به ملاحظات زیست محیطی است.
