به گزارش پایگاه خبری سد ها و نیروگاه های ایران (سد پرس)، در این مقاله که توسط “وهاب مکاری زاده” و “مریم بداغی” از گروه پژوهشی مدیریت انرژی پژوهشگاه نیرو تهیه شده، آمده است: انرژی الکتریکی به‌عنوان حامل انرژی پاک نسبت به سایر حامل‌های انرژی از دید مصرف کننده نهایی، همواره از مطلوبیت بیشتری برخوردار بوده است و این امر با ورود فناوری‌های تجدیدپذیر به سبد فناوری‌های تولید برق بیشتر تقویت شده است. بر اساس آمار و اطلاعات منتشر شده در حالی که نرخ رشد مصرف برق از اوایل دهه هفتاد میلادی تاکنون حدود ۳٫۵ درصد بوده است، نرخ رشد مصرف انرژی نهائی ۲٫۵ درصد بوده است و این نشان‌دهنده مطلوبیت بیشتر این حامل انرژی و جایگزینی هر چه بیشتر حامل انرژی الکتریکی با دیگر حامل‌های انرژی در همه بخش‌های اقتصادی و اجتماعی می‌باشد.
در این میان، شهرنشینی و تبدیل شهرها به کلانشهرها موجب شده است تا شهرها به مهمترین و بزرگترین مصرف‌کننده انرژی تبدیل شوند. در داخل کلانشهرها، تراکم ساختمان‌های بلندمرتبه، سطوح آسفالت بزرگراه‌ها و خیابان‌ها، ترافیک و تقاضای بسیار زیاد سفرهای درون شهری روزانه، تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای و آلاینده موجب تشکیل جزایر گرمایی و افزایش هر چه بیشتر درجه حرارت داخل شهرها می‌گردد و در ماه‌های گرم سال تقاضای استفاده از سیستم‌های تهویه مطبوع را بیش از پیش افزایش می‌دهد.
وضعیت بار شبکه سراسری کشور و الگوی مصرف برق مشترکین خانگی
بر اساس اطلاعات مندرج در آمار تفصیلی صنعت برق در سال ۱۴۰۱، حداکثر نیاز مصرف اصلاح شده شبکه سراسری برق کشور ۶۹ هزارو ۶۵۷ مگاوات بوده است. این در حالی است که حداکثر نیاز مصرف اصلاح شده شبکه سراسری در آذر ماه سال ۱۴۰۱ بیش از ۲۶ هزارمگاوات کمتر از تابستان و در حدود ۴۳ هزار و ۴۰۰ مگاوات بوده است. با توجه به شرایط اقلیمی کشور و نیز تأمین نیاز گرمایشی در زمستان با استفاده از سوخت‌های فسیلی، این اختلاف توان حداکثر بار سرمایشی شبکه سراسری برق را نشان می‌دهد که توسط مشترکان بخش‌های خانگی، تجاری و عمومی بکار گرفته شده است.
سهم بالای مصرف انرژی در بخش خانگی و نیز تعداد بالای مشترکان در این بخش، اهمیت تجزیه و تحلیل الگوی مصرف در این بخش را آشکار می‌سازد. روند مصرف انرژی الکتریکی به ازای هر مشترک خانگی طی دو دهه گذشته در شکل ۱ نشان داده شده است.
بر این اساس، متوسط سرانه مصرف برق هر مشترک خانگی ۲۳۹۲ کیلووات‌ساعت در سال ۱۳۷۹ به ۳۱۸۸ کیلووات‌ساعت در سال ۱۴۰۰ رسیده است که رشد قابل توجه و نگران کننده‌ای می‌باشد. لذا طراحی و برنامه‌ریزی سیاست‌های مدیریت مصرف و افزایش ارتقاء کارائی انرژی و پیگیری، پایش و به روزرسانی آنها امری ضروری و حائز اهمیت می‌باشد.
کشش قیمتی تقاضای برق همواره به عنوان یکی از مهمترین پارامترهای قیمت‌گذاری برق در سراسر دنیا مطرح بوده است. بخش خانگی نیز از این امر مستثنی نیست. همانطور که در شکل ۱ نیز مشاهده می‌گردد، تجربه اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها و نیز افزایش تعرفه برق در سال ۱۳۹۰ منجر به کاهش متوسط مصرف انرژی الکتریکی مشترکین خانگی از ۲۹۰۰ کیلووات‌ساعت به ۲۵۵۶ کیلووات‌ساعت در سال گردیده است. اگرچه به دلیل اثرات بازگشتی و تورم روند صعودی مصرف برق از سال ۱۳۹۱ مجددا ادامه یافته است، بازگشت متوسط مصرف برق مشترکان به مقدار قبل از سال ۱۳۹۰ حدودا ۴ سال به طول انجامیده است.
تجربه کاهش مصرف برق در سال ۱۳۹۰ در این بخش نشان می‌دهد همچنان می‌توان با استفاده هدفمند از ابزارها و امکانات موجود، مصرف برق در بخش خانگی را به ویژه در تابستان مدیریت کرد. برنامه‌های کاهش مصرف برق در بخش خانگی در سال ۱۴۰۱ از طریق مقایسه مصرف ماهیانه برق مشترکین نسبت به الگوی مصرف تعریف شده و نتایج بررسی‌ها نشان‌دهنده موفقیت آن بوده است. همانطور که در جدول ۱ نیز مشاهده می‌گردد، اجرای این برنامه‌ها بدون افزایش تعرفه برق، منجر به کاهش نرخ رشد مصرف برق خانگی طی سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ نسبت به متوسط نرخ رشد سالانه مصرف برق در این بخش طی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ گردید.
