نقش وزارت نیرو در تأمین سوخت
وزارت نیرو در انتخاب نوع سوخت مصرفی نیروگاه‌ها نقشی ندارد و کنترل مستقیمی بر تأمین سوخت ندارد. تأمین سوخت نیروگاه‌ها عمدتاً به وزارت نفت و شرکت ملی گاز وابسته است. این وابستگی باعث می‌شود که نیروگاه‌ها در فصل‌های سرد سال، به‌ویژه زمستان، با مشکلات جدی در تأمین سوخت مواجه شوند.
ناترازی روزانه و ماهیانه مصرف گاز
ایران با ناترازی گاز مواجه است که در روزهای اوج مصرف، به‌ویژه در فصل زمستان، به حدود ۳۰۰ میلیون مترمکعب در روز می‌رسد. این ناترازی به دلیل افزایش مصرف در بخش‌های خانگی، صنعتی و تجاری است. در ماه‌های سرد سال، حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد گاز تحویلی به خطوط لوله از سوی مشترکان خانگی و تجاری مصرف می‌شود.
مشکلات محیط زیستی
استفاده از سوخت‌های جایگزین مانند مازوت و گازوئیل در نیروگاه‌ها باعث افزایش آلودگی هوا و مشکلات محیط زیستی می‌شود. مازوت حاوی ناخالصی‌هایی است که می‌تواند به تجهیزات نیروگاه‌ها آسیب بزند و باعث افزایش نیاز به تعمیرات مکرر شود. همچنین، سوخت‌های سنگین‌تر باعث ایجاد رسوبات و آسیب به تجهیزات نیروگاه می‌شوند که نیاز به تعمیرات و نگهداری را افزایش می‌دهد.
تبعات استفاده از سوخت دوم
استفاده از سوخت دوم (نفت کوره و گازوئیل) برای نیروگاه‌ها، در شرایط کمبود گاز طبیعی، می‌تواند پیامدهایی به دنبال داشته باشد. سوخت‌های جایگزین راندمان کمتری نسبت به گاز طبیعی دارند که به معنای افزایش مصرف سوخت و هزینه‌های بالاتر برای تولید برق است. همچنین، سوخت‌های سنگین‌تر باعث ایجاد رسوبات و آسیب به تجهیزات نیروگاه می‌شوند که نیاز به تعمیرات و نگهداری را افزایش می‌دهد و هزینه‌های اضافی به سیستم تحمیل می‌کند.
وضعیت مخازن سوخت نیروگاه‌ها
بسیاری از نیروگاه‌های کشور در تأمین سوخت خود با مشکلاتی مواجه هستند. گازوییل تحویلی به نیروگاه‌ها نسبت به سال گذشته حدود ۳۰ درصد کمتر شده و ۶۰ درصد مخازن سوخت نیروگاه‌ها خالی است. تنها ۴۰ درصد از مخازن سوخت نیروگاه‌ها پر است و نیروگاه‌ها در طول سال ۸۰ درصد از سوخت گاز، ۱۴ درصد از گازوییل و ۶ درصد از مازوت استفاده می‌کنند.
راهکارهای پیشنهادی
۱٫ تنوع‌بخشی به سبد سوختی: استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی می‌تواند وابستگی به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهد.
۲٫ بهبود بهره‌وری انرژی: ارتقای بهره‌وری در بخش‌های مختلف صنعت، ساختمان و حمل‌ونقل می‌تواند مصرف انرژی را کاهش دهد.
۳٫ سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها: نوسازی شبکه‌های برق و خطوط لوله گاز و نفت می‌تواند تلفات انرژی را کاهش دهد و پایداری تأمین سوخت را افزایش دهد.
۴٫ تدوین برنامه جامع انرژی: تدوین یک برنامه جامع با اهداف مشخص و زمان‌بندی دقیق برای کاهش هدررفت انرژی در همه بخش‌ها ضروری است.
۵٫ آموزش و فرهنگ‌سازی: آموزش مردم در مورد اهمیت صرفه‌جویی در مصرف انرژی و تغییر الگوهای مصرف می‌تواند به کاهش مصرف انرژی کمک کند.
در پایان یادآور می شود که بحران سوخت نیروگاه‌های حرارتی و گازی در ایران نیازمند توجه جدی و اقدامات فوری است و با اجرای راهکارهای پیشنهادی و همکاری بین وزارتخانه‌های مختلف، می‌توان از این بحران عبور کرد و پایداری تأمین انرژی را تضمین کرد.
